Low Carb dieet

Wat is een Low Carb dieet?

Een Low Carb dieet bevat weinig koolhydraten en relatief veel eiwitten. Voorbeelden zijn: het Atkins dieet, het Dr. Frank dieet en het South Beach dieet. Op deze pagina wordt beschreven hoe mensen met diabetes de principes van het Low Carb dieet veilig kunnen toepassen.
‘Low Carb’ betekent letterlijk ‘ weinig koolhydraten’. In de eerste fase van het dieet mag u dan ook maximaal 30 gram koolhydraten gebruiken. Het leren rekenen met koolhydraten is dus een techniek die u in deze eerste fase van het dieet onder de knie moet krijgen.
U kunt berekenen hoeveel koolhydraten uw voeding bevat met behulp van de koolhydratenlijst. Uitgebreide informatie is tevens te vinden op bijvoorbeeld de website www.koolhydratentabel.nl. Uiteraard kunt u ook de verpakking lezen om te zien hoeveel koolhydraten er in een product zitten.

Waarom een Low Carb dieet?

Heeft u diabetes type 2 en blijven uw bloedsuikers hoog, ondanks dat u grote hoeveelheden insuline spuit? Waarschijnlijk is dat de reden dat uw arts, diëtist en/of diabetesverpleegkundige hebben voorgesteld om het ‘Low Carb dieet’ te gaan volgen. Veel diabeten hebben voldoende insuline in het lichaam, maar het lichaam reageert hier niet meer op. U bent dan ongevoelig voor insuline geworden. Het Low Carb dieet kan helpen de insulinegevoeligheid te verbeteren.

Gevolgen

Er zijn weinig risico’s verbonden aan het Low Carb dieet. De meeste mensen die dit dieet volgen, verliezen behoorlijk wat gewicht en ook de bloedsuikers dalen aanzienlijk. Verder kunnen uw bloeddruk, cholesterol en triglyceriden dalen, naarmate u langer het dieet volgt. Mensen met ernstige nierklachten mogen dit dieet echter niet volgen. Belangrijk is verder dat u uw bloedsuikers goed onder controle houdt, zodat u hypo’s kunt voorkomen.

Daling bloedsuikers
Een normale bloedsuiker balanceert tussen de 4 en de 10 mmol/l. Dit evenwicht wordt vooral bepaald door de hoeveelheid koolhydraten (zij verhogen de bloedsuiker) en de hoeveelheid insuline (deze verlagen de bloedsuiker) die u gebruikt. Wanneer uw bloedsuiker onder de 4 komt spreekt men van een hypo(glycemie). Door het Low Carb dieet kunnen uw bloedsuikers aanzienlijk dalen. Belangrijk is dus om tevens de insuline te verlagen om hypo’s te voorkomen.

Wat te doen bij een hypo?
Zolang u zich aan de richtlijnen houdt die op deze pagina staan, is het zeer onwaarschijnlijk dat uw bloedsuikers te laag worden. Mocht u toch een hypo krijgen, ga dan rustig zitten, meet de bloedsuiker, neem vijf druivensuikertabletten of een glas limonade (geen light) en meet na 20 minuten opnieuw om te kijken of uw bloedsuiker op peil is. Als de bloedsuiker na 20 minuten nog niet normaal is, dan moet u opnieuw druivensuikertabletten nemen en na een kwartier weer controleren. Overleg altijd met uw diabetesverpleegkundige als u niet weet hoeveel insuline u moet gebruiken, of hoe u moet handelen bij een hypo.

Aanpassen van de insuline
Om te voorkomen dat uw bloedsuiker te laag wordt, is het belangrijk om tijdig uw insuline aan te passen. Begin daarom al voor de start van het dieet met de voorbereidingen.

De avond voor het dieet:
Stop de tabletten voor uw diabetes de avond voor het dieet, met uitzondering van Metformine (Glucophage), Galvus (Vitagliptine) en Januvia (Sitagliptine). Halveer tevens de langwerkende insuline (bijvoorbeeld Levemir of Insulatard). Spuit u de langwerkende insuline (of de mixtard/novomix) ’s ochtends: halveer dan op de dag dat u start met het dieet.

Dag 1 van het dieet:

Halveer nu ook de kortwerkende insuline. Begin met extra controle van de bloedsuikers: dagelijks 5-puntcurves en extra controle bij klachten. Als de bloedsuikers dalen, gebruik dan minder insuline.
Zijn de bloedsuikers onder de 6: verminder de insuline met minimaal 4 EH (eenheden).
Wanneer u grote hoeveelheden insuline gebruikt (meer dan 100 eenheden per dag voor aanvang dieet) kunt u beter met 8 EH per keer omlaag gaan. Blijf de bloedsuikers controleren (5-puntscurves en bij klachten).
In sommige gevallen werkt het dieet minder goed. Uw bloedsuiker kan dan te hoog worden. In dat geval kunt u het beste met het dieet stoppen en terug gaan naar uw oude insulinegebruik. In de meeste gevallen zult u echter de insuline al vrij snel nog verder moeten verlagen. Gebruik het onderstaande insuline-aanpasschema om te zien hoe u moet handelen bij welke bloedsuikerwaarde.

Insuline-aanpasschema

Bloedsuikers hoger dan 25	Stop met het dieet en hervat het oude medicatieschema. Neem contact op met de diabeteszorg.
Bloedsuikers tussen de 20 en 25	Ga door met het dieet maar hervat het oude medicatieschema. Overleg met de diabeteszorg.
Bloedsuikers tussen de 15 en 20	Verhoog de insuline met 4 EH per keer. Ga door met het dieet en de controles.
Bloedsuikers tussen de 12 en 15	Ga door met het dieet en de controles. Waarschijnlijk dalen uw bloedsuikers na enkele dagen verder.
Bloedsuikers tussen de 6 en 12	Verlaag de insuline met 4 EH per keer. Spuit u meer dan 30 EH, verlaag dan iedere keer met 8 EH. De kans dat u na enkele dagen/weken de insuline kunt staken is groot.
Bloedsuikers lager dan 6	Stop de insuline. Ga door met het dieet en de controles.

Dieetrichtlijnen: beginfase

Het Low Carb dieet begint met een strenge fase. Deze duurt in principe 6 tot 10 weken. Tijdens deze fase worden de koolhydraten tot een minimum beperkt (maximaal 30 gram per dag). Fruit, brood, aardappelen, rijst en pasta zijn niet toegestaan in de beginfase van het dieet. Hieronder staat een beschrijving van wat u per eetmoment kunt gebruiken. De hoeveelheden die vermeld staan dienen als richtlijn. U kunt eten tot u vol zit, maar zorg er wel voor dat u langzaam eet en goed kauwt, dan zult u niet snel ‘overeten’.

Ontbijt

’s Ochtends kunt u beginnen met 150 tot 200 ml volle kwark met All Bran Plus van Kellog’s. De kwark mag gezoet zijn met zoetstof.
Een andere mogelijkheid is om gebruik te maken van een koolhydraatarme eiwitshake. Hierbij voegt u een koolhydraatarm eiwitpoeder (bv. ‘Whey Premium’ of ‘Isopreme Whey Isolaat’) toe aan wat volle melk. Even roeren en u heeft een heerlijke milkshake. Deze poeders kunt u onder andere bestellen via www.eiwitpoeder.nl, https://www.foodstorage.com/home-of-nutristore of www.body-supplies.nl.

Lunch

’s Middags kunt u een rauwkostsalade nemen van ongeveer 200 gram rauwkost. Uiteraard kunt u gebruik maken van verschillende slasoorten, komkommer, paprika, ui en tomaat, maar experimenteer ook eens met minder gebruikelijke groente zoals wilde spinazie, radijs en witte kool. Voeg verder een eiwit bevattend product toe aan de salade, zoals vlees, vis of kip (100 tot 150 gram), of kaas (40 tot 60 gram). Garneren kan bijvoorbeeld met noten (bijvoorbeeld walnoten, pijnboompitten of cashewnoten), verse kruiden (bijvoorbeeld basilicum, peterselie of bieslook) en een dressing van olie en azijn.
Als variatie op de maaltijdsalade kunt u tevens kiezen voor een boerenomelet. Ga hierbij uit van twee à drie eieren, even loskloppen en opbakken met 100 tot 150 gram (boerensoep)groente.

Diner

Probeer ’s avonds minimaal 250 gram groente te gebruiken. De groente kunt u bereiden zoals u wilt, maar roerbakken geeft over het algemeen de beste smaak. In principe is alle groente toegestaan, maar pas op met peulvruchten (zoals bonen, erwten, kapucijners en linzen). Deze groenten bevatten namelijk over het algemeen meer koolhydraten dan andere groente. Reken daarom uit of u die dag niet boven de 30 gram koolhydraten komt. Voeg verder een eiwit bevattend product toe, zoals vlees, vis of kip (100 tot 150 gram).
Als variatie kunt u kiezen voor een snelle, gezonde maaltijdsoep. Kook hierbij wat groente in een pan, voeg een bouillonblokje toe en laat het 10 minuten koken. Pureer de soep met een blender en maak het af met een jonge kaas (bijvoorbeeld Philadelphia) of crème fraîche. Voeg tot slot vis, garnalen of rivierkreeftjes toe.

Tussendoor

Als tussendoortje kunt u een handje noten of pinda’s, een blokje kaas met mosterd, een borrelworstje (bijvoorbeeld van Ollyxa of Zwanenberg) of een kopje heldere bouillon nemen.
Misschien zijn er nog wel meer Low Carb-tussendoortjes te bedenken? Raadpleeg hiervoor de koolhydratenlijst.

Vocht

Gebruik dagelijks 1,5 tot 2 liter vocht. Kies voor dranken zonder suiker, zoals (groene) thee, koffie, spa rood of kraanwater. Thee van verse munt is ook een aanrader. Light frisdranken en suikervrije limonadesiroop mag u beperkt gebruiken tot maximaal een liter per dag.
Fruit is in principe verboden; de enige uitzondering hierop zijn citroenen en limoenen. Voeg eens het sap van een limoen of een halve citroen toe aan een glas water of spa rood. Erg verfrissend en de smaak zal u verrassen.
Zuiveldranken zoals melk en karnemelk bevatten melksuiker: in de eerste fase van het dieet mag u daarom slechts één melkproduct per dag. Wel kunt u gebruikmaken van de unsweetenend dranken van Alpro. Deze bevatten geen koolhydraten.
Alcohol is niet toegestaan in de beginfase van het dieet.

Voorbeeld weekmenu Low Carb dieet

	Ontbijt	Lunch	Diner
Dag 1	150 ml volle kwart met 3 eetlepels All-Bran Plus.	Salade van tomaten, parmaham en mozzarella. Op smaak brengen met (verse) basilicum, knoflook, zout, peper en een dressing van olijfolie en rode wijnazijn.	Roerbakschotel van peultjes, worteltjes en kastanje-champignons met een ongepaneerde schnitzel.
Dag 2	100 gram fricandeau, 2 tomaten.	Boerenomelet van eieren en voorgesneden boerensoepgroenten. Op smaak brengen met zout, peper en paprika.	Roerbakschotel van sperziebonen, ui, kipfilet en spekjes.
Dag 3	150 ml volle yoghurt (met 2 à 3 maatschepjes eiwitpoeder).	Salade van veldsla, rucola met tonijn, pijnboompitjes, zongedroogde tomaten, rode ui en groene kruidendressing.	Italiaanse roerbakgroente met biefstuk en kruidenboter.
Dag 4	2 gekookte eieren, 1 plakje kaas, 1 plakje achterham.	Gepureerde maaltijdsoep van tomaten, winterwortel, ui, courgette, bleekselderij en broccoli. Afmaken met Philadelphiakaas en rivierkreeftjes.	Gestoomde broccoli met kaassaus en een zalmmootje.
Dag 5	150 ml volle kwark met 3 eetlepels All-Bran Plus.	Salade van ijsbergsla en gemengde sla met voorgekruide runderreepjes.	Gevulde rode paprika met gehakt, uit, courgette en champignons.
Dag 6	Salade van rucola, ijsbergsla, tomaten en komkommer, afgemaakt met walnoten, gerookte kipfilet en (zwarte) olijven. Op smaak brengen met groene pesto en citroensap.	Salade van geblancheerde bleekselderij, met walnoten, en blokjes Goudse kaas. Op smaak brengen met mayonaise, yoghurt, citroensap en mosterd.	Witlofsalade met avocado en gerookte kip. Afmaken met olie en citroensap.
Dag 7	150 ml volle kwark, 1 gekookt ei.	Salade van koolrabi, gemengde sla, paprika, fetakaas en cashewnoten. Afmaken met dressing van 1 eetlepel balsamicoazijn en olijfolie.	Roerbakschotel van Chinese wokgroente, paksoi met grote garnalen (gamba’s) en sojasaus.

Vitamines en mineralen

Tijdens de eerste fase van het dieet krijgt u niet alle voedingsstoffen binnen die u nodig heeft. Extra aanvulling in de vorm van vitaminepreparaten is dan wenselijk. Gebruik tijdens de eerste fase van het dieet dan ook een multivitaminenpreparaat. Gebruik tabletten of capsules die 100% van de ADH (Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid) bevatten. In de eerste weken van het dieet kunnen sommige mensen beenkrampen ervaren. Dit kan het gevolg zijn van een tekort aan bepaalde elektrolyten. Als u deze klachten ervaart, kunt u deze elektrolyten aanvullen met een mineralensupplement dat de mineralen calcium, magnesium en kalium bevat. Ook hiervoor geldt dat u niet meer dan 100% van de ADH dient te gebruiken.

Beweging

Regelmatig bewegen is erg belangrijk voor mensen met diabetes, omdat dit zorgt voor gewichtsverlies, lagere bloedsuikers en verbetert de insulinegevoeligheid. In de eerste fase van het dieet mag u echter geen intensieve sport beoefenen. Een actief lichaam heeft namelijk koolhydraten nodig en het Low Carb dieet kan dan zorgen voor verzuring van het lichaam en spieren. In de uitbouwfase van het dieet mag u extra koolhydraten gebruiken en kunt u weer gaan sporten.

Dieetrichtlijnen: uitbouwfase

Na de beginfase worden gelijkmatig meer koolhydraten aan uw dieet toegevoegd. Hierbij kijkt u samen met uw diëtist welke producten u het meest mist. Wellicht wilt u in eerste instantie fruit toevoegen. Uw diëtist zal u dan adviseren om te kiezen voor fruit met weinig koolhydraten, zoals aardbei, framboos, (bos)bessen, kiwi of mandarijn. Vermijd koolhydraatrijke fruitsoorten, zoals banaan, kersen en druiven.
Een goede vervanger voor brood is een volkoren cracker of koolhydraatarm brood.
Mist u uw koolhydraten met name bij de warme maaltijd, dan kunt u ervoor kiezen om een lepel zilvervliesrijst of een kleine aardappel aan uw dieet toe te voegen. Als u kiest om pasta (bijvoorbeeld spaghetti of macaroni) toe te voegen aan uw dieet, kies dan voor de volkoren variant en kook de pasta ‘al dente’ (beetgaar). Dit voorkomt hoge pieken in uw bloedsuiker. Ook kunt u kiezen voor koolhydraatarme pasta van bijvoorbeeld Dreamfields.
Naarmate u de koolhydraten uitbouwt, zult u het vetgehalte van de voeding moeten afbouwen.
Aan het einde van de uitbouwfase heeft u dusdanig veel koolhydraten toegevoegd dat u het dieet de rest van uw leven kan volhouden.

Vergoeding diëtist

Momenteel worden er drie behandeluren per kalenderjaar vergoed vanuit de basisverzekering. Bij regelmatige controles bij uw diëtist, zult u al snel boven deze drie uur uitkomen. Raadpleeg uw polisvoorwaarden om te zien of u aanvullend verzekerd bent; in dat geval worden vaak extra uren dieetadvisering vergoed. De diëtisten van Rivas zijn vrij toegankelijk. Een verwijzing van een arts is derhalve niet nodig. Wij wensen u alvast veel succes met het dieet.

Heeft u nog vragen?

Heeft u nog vragen of is er iets niet duidelijk, dan kunt u contact opnemen met uw diëtist van Expertisecentrum Voeding en Leefstijl via het afsprakenbureau op 0183-644229.