Valpreventie (test uw veiligheid in huis!)

Thuis en op straat zit een ongeluk in een klein hoekje: zo'n 200.000 mensen van 65 jaar of ouder weten dat uit ervaring. Meestal betreft het een valpartij. Bij dat vallen breken per dag ruim 30 mensen een heup, dat zijn er in Nederland in totaal zo'n 12.000 per jaar. Het is dus de moeite waard om mensen te leren hoe ze een valpartij kunnen voorkomen. Wij geven u een aantal nuttige tips zodat u kunt zeggen: "Dat overkomt mij geen tweede keer".

Vaak wordt een val veroorzaakt door een samenloop van omstandigheden (bijvoorbeeld bril vergeten, gladde zolen en een losliggende stoeptegel). Diverse persoonlijke omstandigheden kunnen een extra risico met zich meebrengen.

U loopt extra risico als u:

• in het afgelopen jaar twee keer of meer bent gevallen;
• last heeft van duizeligheid;
• een laag lichaamsgewicht heeft;
• moeite heeft met dagelijkse taken (zoals traplopen, uzelf aankleden);
• last heeft van krachtverlies;
• bang bent om te vallen;
• als u veel zit of een zittend beroep heeft (gehad);
• als u meer dan twee alcoholische consumpties per dag drinkt;
• als u een of meer katten of honden heeft.

Wij nodigen u uit uw veiligheid in de thuissituatie te testen?. Dit kunt u heel gemakkelijk doen, door de volgende stellingen te lezen en ze aan te kruisen indien ze op u van toepassing zijn:

Huiskamer

O In de kamer staan uw spullen niet te dicht op elkaar, zodat er voldoende loopruimte is en u zich niet steeds stoot of struikelt.
O Alle meubels zijn goed stabiel. U kunt erop leunen en steunen zonder dat deze gaan schuiven of kantelen.
O Uw 'luie' zitstoelen zijn niet te diep, zodat opstaan u weinig moeite kost.
O Er liggen geen losse kleden op de grond waarover u kunt struikelen of uitglijden.
O De vloer is voldoende stroef, zodat uitglijden niet mogelijk is.

O Uw telefoon staat op een makkelijke, bereikbare plaats.

O Op de grond liggen geen losse snoeren waarover u kunt struikelen of uitglijden.
O Het raampje of schuifje om verse lucht binnen te laten, is makkelijk te bedienen (zonder klimpartijen).

Keuken

O De dingen die u vaak nodig heeft, staan op grijphoogte.
O De spullen in de provisiekast of kelder zijn zonder rekken of bukken te pakken.
O De keukenvloer is stroef, ook als er water gemorst is.
O De keukenkastjes sluiten goed, zodat u zich er niet tegen aan stoot.

Gang en trap

O Gang en trap zijn goed verlicht.
O Er liggen geen obstakels (zoals schoenen en boodschappentassen) in de gang.
O Er liggen geen spullen op de trap.
O De trap is stroef.
O De vloerbedekking op de trap zit goed vast (en de eventuele traproeden ook).
O De trap heeft aan beide zijden een solide leuning. U heeft, indien nodig, een traplift.

O Bij de laatste treden (boven- en onderaan de trap) zit een extra handgreep.

Slaapkamer

O Uw bed is voldoende hoog zodat opstaan geen problemen geeft.
O Er liggen geen losse kleedjes waarover u kunt struikelen of uitglijden.
O Er is een lichtknopje bij uw bed, zodat opstaan in het donker niet nodig is.

Badkamer en toilet

O Er is voldoende ruimte om te wenden en te keren.
O Er zijn handgrepen aangebracht, als dit nodig is (voor steun bij het bad, de douche of het toilet, zoals bijvoorbeeld een douchebeugel).
O Er liggen antislipstickers of -tegels en een douche- of badmat om uitglijden te voorkomen. U heeft, indien nodig, een toiletstoel of douchezitje.
O De matjes hebben een antisliplaag.
O De deur is ook van de buitenkant te ontgrendelen.
O Lampen worden met een schakelaar bediend.
O Over de hoge rand van het bad of de douche stappen, geeft geen problemen.

Rond het huis

O De stoep en het straatje naar uw voordeur zijn vlak. Er liggen geen losse tegels en er steken geen tegels uit.
O Er is een goede buitenverlichting, op plekken waar dit nodig is.
O De stoep en het straatje zijn niet begroeid met mos of overwoekerd met onkruid.

Algemeen

O In het huis is een veilige huishoudtrap aanwezig (dus stevig, stabiel, met antislip en een steunbeugel).
O Elektrische apparaten en snoeren zijn goed onderhouden.
O Zowel in de huiskamer, de slaapkamer als de badkamer is een telefoon (de telefoon kan natuurlijk ook draadloos zijn).

O Neem in openbare gebouwen liever niet de draaideur. Ga door de klapdeur ernaast en vraag iemand hem voor u open te houden. Ook roltrappen kunnen gevaarlijk voor u zijn.
O Meld gevaarlijke situaties die u op uw pad tegenkomt (scheve stoeptegels, losliggende putdeksels, verzakkingen in het trottoir) bij de ANBO of de plaatselijke politieke ouderenpartij.

Valpreventieprogramma

Als u veel risico loopt om te vallen, is het de moeite waard om deel te nemen aan een zogeheten valpreventieprogramma. Dit is een training waarin u leert hoe u struikelen en vallen kunt voorkomen, en hoe u, als u tóch valt, die val kunt opvangen.

In geval van nood

O Voor het geval er iets misgaat zijn er afspraken gemaakt met de buren, kinderen of huisgenoten.
O In geval van nood is er hulp via de telefooncirkel of via een alarmeringssysteem.

Testresultaten

Heeft u de stellingen aangekruist die op uw thuissituatie van toepassing zijn?
Telt u dan het aantal kruisjes en lees hieronder ons advies:

28 tot 37 zinnen aangekruist?

Heel goed! Maar denk nog niet: "mij kan niets gebeuren". Blijf op uw hoede.

18 tot 28 zinnen aangekruist?

Goed. Blijf op uw hoede. Kan het nog beter? Gaat u na hoe uw huis veiliger kan worden.

9 tot 18 zinnen aangekruist?

Matig. U loopt meer risico dan nodig is.Verbetering op enkele punten is geen overbodige luxe.

0 tot 9 zinnen aangekruist?

Slecht. In uw huis is het oppassen geblazen! Verbetering is op tal van punten nodig. Wacht hier niet te lang mee!

Extra tips

Valpartijen zijn nooit helemaal uit te bannen, maar u kunt wel wat doen om de risico's te beperken. Voor de volledigheid willen wij u nog de volgende extra tips geven:

• Goede voeding is belangrijk om de botten sterk te houden. Belangrijk is dat u voldoende calcium (=kalk) binnenkrijgt. Vier glazen melk, yoghurt of dergelijke per dag is voldoende. De belangrijkste bron voor vitamine D is zonlicht. Een dagelijkse wandeling van 15 tot 30 minuten voorziet daarin.
• Op alle leeftijden is lichaamsbeweging goed en gezond. Het allerbelangrijkst is dat u lichaamsbeweging inbouwt in uw dagelijks leven. U kunt dat bijvoorbeeld doen door regelmatig boodschappen te doen, de afstandsbediening wat vaker te laten liggen, te kiezen voor de trap in plaats van de lift en door lekker in de tuin te werken. Bent u lichamelijk wat beperkt, kies dan voor bijvoorbeeld de hometrainer of een aangepast zwemprogramma zoals aquajoggen.
• Draag goed zittende schoenen, liefst met een brede, lage hak en rubberen zolen met enig profiel. Verzorg uw voeten goed en wees attent op wondjes en drukplekken. Pantoffels moeten de voeten goed omsluiten (dus geen slippers). Koop geen pantoffels met gladde zolen.
• Als u een bril nodig hebt, draag hem dan ook. Laat uw ogen regelmatig controleren en laat uw glazen aanpassen als dat nodig is.
• Raadpleeg bij vermoedelijke bijwerkingen van uw medicijnen de (huis)arts.
• Als u moeite hebt met lopen, kan een wandelstok helpen. Voor meer steun is een rollator heel geschikt. Overleg met uw huisarts wat het beste bij uw situatie past.
• Er bestaan tegenwoordig heupbeschermers die de kans om bij een val een heup te breken, verkleinen. Raadpleeg uw (huis)arts als u er meer over wilt weten.

Tips voor buitenshuis:

• Vermijd mensenmassa’s, neem even de tijd om de situatie te overzien en ga dan daarheen, waar u de minste kans loopt om tussen de menigte terecht te komen.

Als u nog vragen heeft naar aanleiding van deze informatie, dan kunt u het beste contact opnemen met uw huisarts.

Aanvullende informatie

• Osteoporosestichting, postbus 430, 5240 AK Rosmalen, telefoon (073) 521 94 45
• Wet Voorziening Gehandicapten, via het gemeentehuis van uw woonplaats.
• ANBO, landelijk bureau, telefoon (030) 233 00 60.
• Stichting Welzijn Ouderen, via de afdeling Welzijn van uw woonplaats.