Schaamlipkanker (vulvakanker)

Hoort u dat u schaamlipkankerkanker, of vulvakanker, heeft? Dan kan dat zorgen voor veel vragen en emoties. In korte tijd krijgt u veel informatie. Het is niet makkelijk om alle informatie te onthouden. Op deze pagina kunt u alles nog eens rustig nalezen. En hieronder geven wij tips om goed voorbereid naar uw afspraak in het ziekenhuis te komen.

Het is fijn als u goed voorbereid naar uw afspraak in het ziekenhuis gaat
Hieronder leest u tips voor een goed gesprek met uw arts of andere zorgverlener.

• Neem altijd iemand mee naar uw afspraak. Twee mensen horen meer dan één. Het is ook fijn om iemand naast u te hebben voor emotionele ondersteuning.
• Schrijf uw vragen vooraf op. Neem deze vragen mee naar het ziekenhuis. Zo vergeet u niets te vragen.
• Op de website www.3goedevragen.nl vindt u voorbeeldvragen die u kunt stellen.
• Maak tijdens het gesprek aantekeningen. Of vraag of u het gesprek mag opnemen. Dan kunt u het later nog eens nalezen of beluisteren.
• Via www.mijnrivas.nl kunt u uw dossier inzien. U vindt hier ook een overzicht van al uw afspraken.

Vulvakanker is een ander woord voor schaamlipkanker. Vulvakanker komt niet vaak voor. In Nederland krijgen jaarlijks ongeveer 320 vrouwen vulvakanker. Meer dan de helft van deze vrouwen is ouder dan 70 jaar.

De vrouwelijke geslachtsorganen bestaan uit de inwendige en uitwendige geslachtsorganen. De baarmoeder, vagina (schede), eierstokken en eileiders behoren tot de inwendige  geslachtsorganen. (afbeelding 1)

Tot de uitwendige geslachtsorganen van de vrouw behoren de:

• kleine en grote schaamlippen
• de clitoris (kittelaar)
• de ingang van de vagina
• en het gebied tussen de ingang van de vagina en de anus (het perineum).

De schaamlippen worden gevormd door twee paar huidplooien die het gebied omgeven waarin de vagina en urinebuis uitmonden.
De uitwendige geslachtsorganen van de vrouw worden samen ook wel de vulva genoemd. (afbeelding 2)

Er zijn verschillende afwijkingen van de vulva die nog geen kanker zijn. Maar deze afwijkingen kunnen wel vulvakanker worden. De cellen wijken in dat geval af van normale cellen. Deze afwijkende cellen noemen we een voorstadium van vulvakanker. Van dit voorstadium kunt u deze klachten hebben:

• Jeuk
• Branderigheid van de schaamlippen
• Pijn (bij het vrijen)
• Een plekje op de schaamlippen met een anderekleur of een wondje

Veel vrouwen hebben weleens last van deze klachten. Die klachten verdwijnen meestal vanzelf. Duren deze klachten langer dan een paar weken? Bel dan uw huisarts.

Vulvakanker is een soort kanker die aan de buitenkant van uw lichaam groeit
Daardoor kan het mogelijk zijn deze ziekte al vroeg te ontdekken en te behandelen. Bent u naar de huisarts geweest? Dan zal de huisarts rekening houden met vulvakanker als u klachten heeft zoals:

• Langere tijd pijn in de vulvastreek (zie afbeelding 2, hierboven)
• Pijn of een branderige gevoel bij het plassen
• Bloederige afscheiding

Het is niet bekend wat precies de oorzaak is van vulvakanker.  Er zijn zaken die het risico op vulvakanker iets vergroten:

• Langere irritatie van de vulva. Dat kan voorkomen bij bepaalde chronische, jeukende huidafwijkingen van de vulva, zoals lichen sclerosis.
• Een infectie met een humaan papillomavirus (HPV).
• Vulvakanker komt vaker voor bij vrouwen die roken. Roken beïnvloedt het afweersysteem. Daardoor heeft uw lichaam meer moeite om een infectie met een humaan papillomavirus 'op te ruimen'.

Komt u met een of meer van de genoemde klachten bij uw huisarts? Dan doet de huisarts eerst een lichamelijk onderzoek. Als het nodig is, verwijst de huisarts u daarna naar een gynaecoloog.

Deze onderzoeken doet de gynaecoloog
De gynaecoloog doet bij u een lichamelijk onderzoek. Daarbij bekijkt hij of zij de hele vulva goed op afwijkingen. De gynaecoloog controleert uw liezen op gezwollen lymfeklieren. Ook doet de hij of zij een inwendig onderzoek bij u.

Mogelijk wordt een uitstrijkje van uw baarmoederhals gemaakt. We nemen dan cellen af van het slijmvlies op de grens van uw baarmoederhals en uw baarmoedermond.

Het verschil tussen vulvakanker en een goedaardige aandoening
U kunt vulvakanker hebben, maar ook een goedaardige aandoening aan uw vulva. Het verschil is soms moeilijk te zien. Daarom neemt de gynaecoloog stukjes weefsel bij u weg die er afwijkend uitzien. Deze cellen worden onderzocht. Dit onderzoek noemen we een biopsie.

Krijgt u daarna de diagnose vulvakanker
Dan is vaak verder onderzoek nodig. Het doel is om vast te stellen hoe ver de tumor (de kanker) zich heeft uitgebreid. En of er uitzaaiingen zijn.

Dit kunnen de volgende onderzoeken zijn:

• Echografie van de lymfeklieren in uw liezen
• CT-scan
• MRI
• Afhankelijk van de plaats van de tumor of de mogelijke uitbreiding vindt de gynaecoloog het soms nodig om bijvoorbeeld de urinebuis, de blaas of het rectum van binnen te bekijken. Dit kan door middel van een endoscopie. De organen worden dan bekeken door een slangetje met een kleine camera.
• Longfoto

U krijgt in het ziekenhuis meer uitleg over deze onderzoeken.

Voordat de gynaecoloog een behandeling kan voorstellen, moet hij of zij eerst een aantal dingen weten:

• Plaats en grootte van de tumor
• De doorgroei van de tumor in de omringende weefsel
• Aanwezigheid van uitzaaiingen in andere organen en/ of in uw lymfeklieren

Vulvakanker heeft vier fasen:

• Stadium I: de tumor is doorgegroeid in uw perineum (zie afbeelding 2) en er zijn geen lymfeklieruitzaaiingen in een van uw liezen.
• Stadium II: de tumor is doorgegroeid in het onderste deel van uw plasbuis, uw vagina of  anus en er zijn geen lymfeklieruitzaaiingen in een van de liezen.
• Stadium III: net zoals als stadium I of II, maar nu zijn er ook lymfeklieruitzaaiingen in een of beide liezen.
• Stadium IV: de tumor is doorgegroeid in het bovenste deel van uw plasbuis, uw blaas, uw rectum of uw schaambeen.

De behandeling voor vulvakanker vindt niet plaats in het Beatrixziekenhuis. Behandeling van vulvakanker vindt in de academische ziekenhuizen plaats. Daarom verwijzen wij u door naar het Eramus Medisch Centrum in Rotterdam.

De meest toegepaste behandelingen bij vulvakanker zijn:

• Operatie
  Een operatie is een plaatselijke behandeling. De tumor wordt weggehaald en ook gezond weefsel daaromheen. Mogelijk is het nodig om ook de kleine en grote schaamlippen en/of clitoris te verwijderen. Dit hangt af van de grootte, plaats en uitgebreidheid van de tumor.
• Bestraling
  Dit is een plaatselijke behandeling. Het doel is de kankercellen te vernietigen. De gezonde cellen blijven zoveel mogelijk gespaard.
• Chemotherapie
  Dit is een behandeling van kanker met celdodende of celdelingremmende medicijnen.

Soms is een combinatie van deze behandelingen nodig. Uw arts in het Erasmus Medisch Centrum bespreekt de mogelijkheden met u.

Heeft u behoefte aan meer informatie? Dan kunt u betrouwbare informatie vinden op de websites www.kanker.nl en www.degynaecoloog.nl
Ook kunt u via deze websites in contact komen met andere mensen die vulvakanker hebben (gehad).

Heeft u vragen of zorgen? Blijf daar dan niet mee rondlopen. U kunt contact opnemen met de polikliniek Gynaecologie via telefoonnummer 0183 64 42 17.

U kunt uw vragen ook stellen via de app BeterDichtbij
Via deze app kunt u eenvoudig en veilig contact hebben met de polikliniek Gynaecologie en de gynaecoloog. Tijdens uw afspraak in het ziekenhuis vertellen wij u over deze app.