Melanoom

Een melanoom is een vorm van huidkanker. Een melanoom ontstaat in de pigmentcellen van de huid. Deze pigmentcellen zitten overal in de huid. In deze cellen wordt een bruin pigment aangemaakt. Dit pigment geeft kleur aan de huid en het beschermt de huid tegen de zon. In moedervlekken liggen heel veel van deze pigmentcellen dicht bij elkaar. Bij een melanoom is een groep pigmentcellen verandert in kankercellen. Een melanoom kan overal ontstaan waar deze pigmentcellen zitten in het lichaam. De kankercellen kunnen na verloop van tijd groeien in het omliggende weefsel. Ze kunnen zich verplaatsen. Hierdoor kan het melanoom zich verspreiden naar de lymfeklieren en andere organen. Dit heet uitzaaien.

• Veel zonnen en verbranden. Zonnebankgebruik.
• Een erfelijke aanleg voor het krijgen van een melanoom.
• Een lichte huid, lichte ogen, sproeten, lichtblond of rood haar en u verbrandt snel zodra u in de zon bent.
• Meer dan 100 moedervlekken of 5 of meer onrustige moedervlekken.
• Een aangeboren moedervlek die groter is dan 20 centimeter.
• In het verleden huidkanker of een voorstadium daarvan gehad.

Heeft u veel van deze risicofactoren? Dan heeft u een grotere kans op een melanoom. Het is belangrijk om uw huid regelmatig te controleren. De dermatoloog geeft u hier meer informatie over.

Er zijn verschillende soorten melanomen. Het weefsel dat bij u is weggehaald wordt door een patholoog onderzocht met een microscoop. De patholoog onderzoekt dan welke soort melanoom u heeft. Hieronder beschrijven we de meest voorkomende soorten.

• Melanoom in situ
  Dit is een voorstadium van een melanoom. De kwaadaardige pigmentcellen zitten nog heel oppervlakkig in de opperhuid. De opperhuid is de buitenste huidlaag. Dit is de laag die wij zien. Een melanoom in situ is geen melanoom en kan zich dus ook niet verspreiden door de rest van uw lichaam.
• Oppervlakkig (superficieel) spreidend melanoom
  Een oppervlakkig spreidend melanoom groeit meestal niet diep in de huid. Dit melanoom kan groot worden.
• Nodulair melanoom
  Bij een nodulair melanoom is er vaak een donkerblauw tot zwart ‘bobbeltje’ te zien. Dit melanoom kan ook bijna huidkleurig of roze zijn. Dit melanoom wordt snel dikker. Hierdoor heeft het een slechtere prognose dan een oppervlakkig spreidend melanoom.

Bij de behandeling van uw melanoom is het belangrijk om te weten hoe dik het melanoom is. De patholoog meet de dikte van het melanoom op in millimeters. Dit wordt Breslow-dikte genoemd (zie afbeelding 1). Hoe dunner het melanoom is, hoe beter de overlevingskansen zijn.

Wij maken voor u een behandelplan op maat
Om u zo goed mogelijk te behandelen, bespreken wij de uitslagen van al uw onderzoeken in de oncologiebespreking. Tijdens dit overleg is het hele team dat melanomen behandelt aanwezig. In deze bespreking maken wij voor u een behandelvoorstel. We doen dit op basis van de landelijke richtlijn voor de behandeling van een melanoom. Het behandelvoorstel bespreekt uw arts met u.

Samen beslissen welke behandeling het beste bij u past
Vroeger bepaalde de arts wat de beste behandeling was. Nu weten we dat het belangrijk is dat u als patiënt meebeslist over uw behandeling. Uw arts bespreekt de verschillende behandelopties met u. Iedere behandeling heeft bijwerkingen. En kan gevolgen hebben op de langere termijn. Vertel daarom wat voor u belangrijk is. Zodat u samen met uw arts beslist welke behandeling het beste bij uw situatie past.

Behandeling door de dermatoloog
U bent naar de dermatoloog verwezen nadat er een verdachte moedervlek is gezien door de huisarts. De dermatoloog kijkt uw hele huid na en haalt de verdachte moedervlek weg (zie afbeelding 2).

De patholoog onderzoekt de verdachte moedervlek onder de microscoop. Is het een melanoom? Dan meet de patholoog de Breslowdikte op.

Er zijn verschillende vervolg behandelingen mogelijk bij een melanoom.

• De dermatoloog haalt nog een keer de huid rondom het litteken ruimer weg (zie afbeelding 3).

• De dermatoloog verwijst u naar de chirurg voor een operatie. Tijdens de operatie verwijdert de chirurg het litteken met een rand (1 of 2 centimeter) gezond weefsel er omheen (zie stap 2). Ook wordt de schildwachtklier verwijderd. Dit is de 1^e lymfeklier waar het melanoom naar kan uitzaaien. Zo wordt onderzocht of het melanoom is uitgezaaid naar uw lymfeklieren.

U hoort van uw arts welke behandeling u krijgt. Dit hangt af van de Breslow-dikte van uw melanoom.

Zijn er uitzaaiingen gevonden in uw lymfeklier?
Dan is er vaak een PET-scan van het hele lichaam nodig. Zijn op deze scan uitzaaiingen in de rest van uw lichaam te zien? Dan kan er een behandeling nodig zijn met medicijnen. Deze behandeling doen wij niet in het Beatrixziekenhuis. Hiervoor verwijzen wij u naar het UMC Utrecht.

Hebben meerdere familieleden een melanoom of een melanoom gehad? Dat kan betekenen dat u een erfelijke aanleg heeft voor het krijgen van een melanoom. Komt u in aanmerking voor erfelijkheidsonderzoek? En wilt u dit laten onderzoeken? Dan krijgt u een afspraak bij een klinisch geneticus. Dit is een arts die veel kennis heeft van erfelijke ziektes. Deze arts bespreekt met u of erfelijkheidsonderzoek nodig is in uw situatie. De gevolgen van het erfelijkheidsonderzoek voor u en uw familie worden met u besproken. Bij erfelijkheidsonderzoek wordt uw bloed onderzocht.

Voor meer informatie over een erfelijke vorm van kanker kunt u kijken op de website www.kankerindefamilie.nl.

Dan kunt u betrouwbare informatie vinden op de websites www.kanker.nl, www.stichtingmelanoom.nl en www.hukas.nl. Ook kunt u via deze websites in contact komen met andere mensen die een melanoom hebben gehad. Dan kunt u betrouwbare informatie vinden op de websites www.kanker.nl, www.stichtingmelanoom.nl en www.hukas.nl. Ook kunt u via deze websites in contact komen met andere mensen die een melanoom hebben gehad.  

De Breslowdikte van uw melanoom bepaalt hoe vaak u op controle komt. Het doel van deze controles is om mogelijke terugkeer van het melanoom snel te ontdekken. Tijdens de controle bij de dermatoloog wordt uw hele huid gecontroleerd op afwijkingen. U krijgt ook uitleg over hoe u zelf uw huid kunt controleren. En waar u hierbij op moet letten.