Gehoorgangontsteking

Een gehoorgangontsteking is een ontsteking van de huid van de gehoorgang. Dit wordt ook wel een otitis externa genoemd. De ontsteking wordt meestal veroorzaakt door een bacterie, maar een schimmelinfectie is ook mogelijk.

De gehoorgang is een licht gebogen kanaal bekleed met huid. In de huid van de gehoorgang bevinden zich duizenden kliertjes die oorsmeer aanmaken. Dit zorgt ervoor dat de zuurgraad in het oor goed blijft en dient o.a. ter bescherming van het oor tegen vuil, stof en bacteriën. Huidschilfers en vuil worden door de productie van oorsmeer uit de gehoorgang naar buiten getransporteerd. De hoeveelheid oorsmeer kan per persoon en zelfs per oor verschillen.

Bijzondere vormen van gehoorgangontsteking

Steenpuist

In de gehoorgang kan zich ook een steenpuist ontwikkelen. De steenpuist wordt veroorzaakt door een afsluiting van een talgkliertje in het buitenste eenderde deel van de gehoorgang. Dit veroorzaakt een plaatselijke verdikking in de gehoorgang, gepaard gaand met hevige pijn en soms met koorts.

De steenpuist veroorzaakt een extreme pijn, totdat deze wordt opengemaakt (drainage). Deze drainage kan spontaan optreden, doch vaak wordt eerder hulp gezocht en zal de steenpuist ontlast moeten worden. In veel gevallen zullen ook oordruppels en een antibioticumkuur gegeven worden.

Necrotiserende otitis externa (maligne otitis externa)

Bij patiënten met een sterk verminderde weerstand en/of suikerziektepatiënten kan een gehoorgangontsteking zich uitbreiden in het omliggende botweefsel. Men spreekt dan van een necrotiserende otitis externa. Er treedt hevige oorpijn, koorts en ziek zijn op.

Een necrotiserende otitis externa vereist een behandeling met frequent oortoilet, tamponneren, antibiotica en eventueel een optimale regulering van de (eventuele) suikerziekte. Dit is een gespecialiseerde behandeling die meestal in het ziekenhuis moet plaatsvinden met intraveneus antibioticum en een ooroperatie.

De meest voorkomende klachten bij een acute gehoorgangontsteking zijn jeuk en pijn. De pijn kan zo hevig zijn, dat de patiënt er niet door kan slapen. Ook zijn er vaak klachten van een vol gevoel in het oor en een iets verminderd gehoor.

Bij onderzoek van oorschelp en ingang van de gehoorgang zien we:

• een rode, gezwollen huid van de gehoorgang; soms tot in de oorschelp met vernauwing van de gehoorgang en/of;
• een loopoor en korstvorming.

Bij een uitgebreide vorm van gehoorgangontsteking zullen ook koorts en zwelling van de lymfeklieren rondom het oor en in de hals gaan optreden. Door de zwelling of afscheiding kan een patiënt tijdelijk minder goed horen.

Een chronische gehoorgangontsteking geeft over het algemeen minder pijnklachten, maar wel veel jeuk. De huid kan droog en schilferig zijn (droge otitis externa), of juist vochtig (loopoor) (nattende otitis externa).

In het geval het een schimmelinfectie betreft, treft men in de gehoorgang een dikke uitvloed aan (beeld van “natte kranten”). De (KNO-)arts kan de schimmelinfectie vaak al bij inspectie van het oor herkennen door zwarte puntjes of witte “watjes” te midden van de uitvloed. Langdurig gebruik van bepaalde oordruppels werkt het ontstaan van een schimmelinfectie in de hand door de wijziging van de normale evenwichtige samenstelling van de bacteriën in de gehoorgang. Er ontstaat als het ware ruimte voor schimmels. Een oor kweek kan het vermoeden op een schimmelinfectie bevestigen

De huid van de gehoorgang wordt beschermd door het oorsmeer, dat zuur en vettig is. Als de beschermende factoren, zoals oorsmeer en een intacte opperhuid, wegvallen, bestaat er een verhoogde kans op een gehoorgangontsteking. Onderstaand vindt u de bekendste oorzaken van een gehoorgangontsteking.

Zwemmen en baden

Hierbij is de vochtigheidsgraad in de gehoorgang verhoogd en wordt deze minder zuur, waardoor de kans op een ontsteking groter wordt. Daarom wordt een gehoorgangontsteking ook wel “zwemmersoor” genoemd.

Oor peuteren

Bij in de gehoorgang peuteren en het zelf reinigen met wattenstaafjes, pennen, paperclips, lucifers, sleutels etc. kunnen wondjes ontstaan. Ook kan men hierdoor het oorsmeer dieper in de gehoorgang duwen. Er kan zich dan ook nog een prop oorsmeer vormen. In de broeierige ruimte achter deze prop kan gemakkelijker een ontsteking ontstaan.

Gestoorde beluchting

Een verminderde beluchting van de gehoorgang kan al aanleiding geven tot een ontsteking, bijvoorbeeld door langdurige afsluiting van de gehoorgang met een oordopje. Mensen met een smalle gehoorgang hebben vaker last van een gehoorgangontsteking.

Haargroei

Naarmate zich meer haren in de buitenste deel van de gehoorgang bevinden des te groter is de kans op een ontsteking ten gevolge van een verstoring van het normale transportmechanisme van het oorsmeer.

Cosmetische produkten

Shampoo, zeep en haarspray kunnen de huid in de gehoorgang irriteren. Als de huid geïrriteerd raakt, is deze kwetsbaar en kan gemakkelijker een ontsteking ontstaan.

Allergische huidreactie

Allergische reacties op koptelefoons, (oorstukjes van) hoortoestellen en oordruppels kunnen aanleiding geven tot krabben in de oren, waardoor er kleine beschadigingen in de gehoorganghuid ontstaan met verhoogde kans op een ontsteking.

Relatie tussen gehoorgangontsteking en andere aandoeningen

De gehoorgangontsteking kan deel uitmaken van een huidziekte, zoals eczeem, psoriasis of contactallergie. Bij deze aandoeningen staat jeuk op de voorgrond.

Bij het doornemen van de ziektegeschiedenis zal ook gevraagd worden naar suikerziekte. De bloedvatbeschadiging op basis van suikerziekte kan leiden tot plaatselijk verminderde doorbloeding, waardoor afbraak van huid en kraakbeen kan optreden. Tevens zorgt deze zelfde bloedvatbeschadiging ervoor dat antibiotische behandeling en de afweerreactie van het lichaam minder efficiënt zijn.

Preventie en adviezen

Adviezen rondom voorkomen van gehoorgangontsteking:

• de gehoorgang reinigt zich over het algemeen vanzelf;
• vermijd peuteren in de oren;
• haal alleen zichtbaar oorsmeer weg;
• gebruik geen lucifers of haarspelden om de gehoorgang schoon te maken;
• laat na het zwemmen of douchen het water uit de gehoorgang lopen door het hoofd scheef te houden en te schudden;
• voorzichtig drogen met een tissue of föhn mag ook;
• als de ontsteking steeds na het zwemmen ontstaat, kunt u voortaan een watje met vaseline, een badmuts of oordopjes gebruiken om de gehoorgang te beschermen;
• vermijd (cosmetica)produkten als u merkt dat deze de huid irriteren;
• als u vaak klachten van gehoorgangontsteking heeft bij gebruik van een hoortoestel, laat dan bij de audicien controleren of het oorstukje goed past en maak een afspraak bij uw KNO-arts ter beoordeling van uw oor.

Meer informatie

Deze informatie en aanvullende informatie over een gehoorgangontsteking vindt u op www.kno.nl.