"We zijn een cruciaal onderdeel van het ziekenhuis"
Speciale wasmachine maken de instrumenten steriel
Je staat er als patiënt waarschijnlijk nooit bij stil dat er in het ziekenhuis speciale wasmachines staan te draaien, met daarin allerlei instrumenten, bijvoorbeeld pincetten, wondhaken en klemmen. Ook voor de OK-assistentes in het ziekenhuis is het de normaalste zaak van de wereld dat alle benodigde instrumenten steriel voor ze klaar staan voor ze aan een operatie beginnen. Gelukkig maar! Maar dat gebeurt natuurlijk niet vanzelf.
,,Wat hier gebeurt is essentieel”, zegt Jessica Wijnhoven, coördinator van de Centrale Sterilisatie Afdeling (CSA) van het Beatrixziekenhuis. Alle gebruikte instrumenten worden hier gereinigd, gesteriliseerd en klaargemaakt voor een nieuwe operatie. Dat gebeurt met de grootst mogelijke zorgvuldigheid en is gebonden aan protocollen en richtlijnen.
We zijn een hecht team en werken nauw samen
We werken met 10 dames hier op de CSA. Iedereen is overal inzetbaar op de afdeling en zorgen dat alle instrumenten op de juiste tijd op de juiste plaats steriel zijn. De instrumenten zitten in sets en zijn voor verschillende specialisaties gemaakt. Voor oogheelkunde worden andere instrumenten gebruikt dan bijvoorbeeld orthopedie. Ook zijn er losse instrumenten die apart verpakt zijn. Die worden vaak extra gepakt.
Alles ligt steriel verpakt in een speciale opslag
Terwijl Jessica de steriele sets laat zien, komen twee operatieassistenten de afdeling oprennen. Een spoedgeval, ze grissen binnen twee tellen een aantal instrumentensets van de planken en vertrekken even snel als ze kwamen weer. ,,We bereiden ons zo goed mogelijk voor, maar in het ziekenhuis zijn er natuurlijk altijd onverwachte spoedgevallen die tussendoor komen. Doordat we alles hier in de opslag steeds op dezelfde plek opbergen, weet iedereen de spullen te vinden en gaat er geen kostbare tijd verloren.” Niet voor niets ligt de steriele opslag met schone spullen pal naast de operatiekamers in het ziekenhuis.
Gebruikte instrumenten gaan naar de 'vuile ruimte'
Als de operatie achter de rug is, gaan alle gebruikte instrumenten terug in de sets en worden ze naar de ´vuile ruimte´ van de CSA gebracht. Daar krijgen ze eerst een grondige wasbeurt. Vervolgens gaan de instrumenten de instrumentenwasmachine in, die op 93 graden de spullen reinigt.
,,De wasmachines draaien bijna non-stop”, wijst Jessica. Als de instrumentensets eruit komen, zijn ze gereinigd en dus schoon, maar nog niet steriel. Medewerkers controleren eerst alle instrumenten stuk voor stuk. ,,We kijken of er geen vuil achtergebleven is en of alles nog goed functioneert. Ook checken we of alles wat in de set moet zitten er ook daadwerkelijk in zit. Er kan ook een opmerking door de OK geplaatst zijn dat een instrument vervangen moet worden of worden gerepareerd.
Her verpakken van de instrumentensets
Als de inhoud van de set klopt, wordt deze in speciaal papier verpakt. Daarna gaat het in de sterilisator waarbij de sets onder druk met stoom steriel worden gemaakt. Dat proces duurt ruim een uur. ,,We controleren daarna of de verpakking niet beschadigd is. ”
Alle instrumentensets en losse instrumenten hebben na de behandeling een bepaalde ‘steriele houdbaarheid’, dat is bijvoorbeeld zes maanden als ze in de steriele opslag blijven. Is die periode voorbij, dan wordt het hele proces opnieuw gedaan. Ook als de instrumenten niet zijn gebruikt. ,,We kunnen anders de steriliteit niet meer waarborgen.”
Voor andere medische hulpmiddelen, zoals flexibele endoscopen, geldt een afwijkende procedure, omdat ze niet tegen hoge temperaturen kunnen, mogen ze niet in de sterilisator.
Alle sets met instrumenten zijn voorzien van een barcode
,,Bij elke stap in het proces wordt die barcode gescand. Zodra de instrumenten uit de wasmachine komen, door een medewerker worden gecontroleerd en als ze worden gesteriliseerd. Ook als ze naar een operatiekamer of polikliniek gaan. Het is een track & trace”, legt Jessica uit. ,,We willen continu weten waar welk instrument zich bevindt, zodat we kunnen garanderen dat alle stappen in het sterilisatieproces worden doorlopen en weten waar het instrument in het ziekenhuis is. In dit geval zijn we liever té grondig, dan dat we een stap overslaan. De veiligheid van de patiënt staat namelijk voorop.”
Uitgebreide controles
Gaat er toch iets mis, bijvoorbeeld omdat er een stap niet is gescand, geeft de computer een melding en moet de hele procedure opnieuw. ,,Schone instrumenten zijn letterlijk van levensbelang. Alle medewerkers van deze afdeling voelen die grote verantwoordelijkheid. Daarom zijn onze controles zo uitgebreid. Foutjes kunnen we ons simpelweg niet veroorloven.”
Werken met veel plezier
Het is die verantwoordelijkheid die ervoor zorgde dat Jessica in het ziekenhuis wilde werken. Ze werkte jaren als tandartsassistente, tot ze een vacature in een ziekenhuis zag. ,,Je draagt hier iets bij aan een groter proces, iets waarmee mensen écht gebaat zijn. Dat doe ik hier elke dag met heel veel plezier.”